Bolesław III Krzywousty, z dynastii Piastów, ur. 20 VIII raczej 1085 niż 1086, zm. 28 X 1138, książę polski od 1102, syn Władysława I Hermana i księżnej czeskiej Judyty. Ożeniony 1103 z córką księcia kijowskiego Świętopełka II — Zbysławą, 1113 z córką hrabiego Henryka z Bergu, Salomeą; po ostatecznym podziale państwa 1102 otrzymał Małopolskę i Śląsk, jego brat przyrodni, Zbigniew — Wielkopolskę i Mazowsze; w rywalizacji o zwierzchnią władzę w kraju Bolesław Krzywousty 1106–08 pokonał Zbigniewa, który udał się po pomoc do Niemiec i Czech; 1109 Bolesław Krzywousty odparł interwencyjną wyprawę cesarza Henryka V, a Zbigniewa, który 1110 powrócił do kraju, uwięził i oślepił (co spowodowało jego śmierć 1112); za czyn ten odbył pielgrzymkę pokutną w 1113; 1117 stłumił bunt wojewody Skarbimira; po długotrwałych wojnach, ok. 1119 opanował Pomorze Gdańskie, a następnie 1121–23 osiągnął zwierzchnictwo nad Pomorzem Zachodnim; 1129 zawarł sojusz z Danią, a 1132–34 podejmował próby osadzenia na tronie węgierskim księcia Borysa; 1135 złożył w Merseburgu hołd lenny cesarzowi Lotarowi z terytorium Pomorza Zachodniego i Rugii; 1138, usiłując zapobiec przyszłym wojnom domowym, podzielił kraj między synów na dzielnice i ustanowił najstarszego (seniora), Władysława (II Wygnańca), princepsem. Władysław otrzymał Śląsk jako dzielnicę dziedziczną, Bolesław (IV Kędzierzawy) — Mazowsze, Mieszko (III Stary) — Wielkopolskę, wdowa Salomea z małoletnimi synami Henrykiem i Kazimierzem — ziemię sieradzko-łęczycką jako oprawę wdowią, reszta kraju z Małopolską tworzyła dzielnicę każdorazowego princepsa; podział ten zapoczątkował rozbicie dzielnicowe Polski.

K. MALECZYŃSKI Bolesław III Krzywousty, Wrocław 1975.

Treść biogramu pochodzi z bazy wiedzy WN PWN, zobacz także: Encyklopedia PWN (https://encyklopedia.pwn.pl), Słowniki języka polskiego (https://sjp.pwn.pl), i Słowniki obcojęzyczne (https://translatica.pl).